علیرغم توصیه دوست داران و کارشناسان محیط زیست، سال هاست انسان از مواد پلاستیکی به طروق مختلف و برای اهداف متفاوت استفاده می کنند. امروزه کمتر محصولات یا حتی صنایعی را می توان یافت که از مواد پلاستیکی به طور مستقیم یا با تلفیق آن با سایر مواد استفاده نکرده باشد. گاهی نیز پلاستیک به طور کلی جایگزین برخی مواد طبیعی دیگر  نظیر چوب و انواع فلزات از جمله آهن شده اند. البته یکی از دلایل استفاده گسترده از پلاستیک می تواند قیمت نسبتاً ارزان و راحتی حمل و نقل آن به دلیل وزن سبک باشد. هر چند که بسیاری از دانشمندان و محققان حوزه محیط زیست سرسختانه بر این باور هستند که استفاده بیش از اندازه از مواد پلاستیکی و رها کردن ضایعات آن در طبیعت، می تواند آسیب های جبران ناپذیری  به محیط زیست وارد آورد، با این حال پلاستیک همچنان در نزد تولیدکنندگان و همین طور مصرف کنندگان از محبوبیت بالایی برخوردار است.

همان طور که می دانید یکی از مهم ترین دلایل کارشناسان محیط زیست برای رد استفاده از پلاستیک و جایگزینی آن با مواد طبیعی تجزیه ناپذیری این ماده در طی سالیان، در طبیعت است؛ البته خوشبختانه چند سالی است که پژوهشگران به دنبال تولید مواد پلاستیکی قابل جذب در طبیعت هستند.

 جدای از مشکلاتی که در حال حاضر ممکن است مواد پلاستیکی برای طبیعت به وجود آورند، از مزایای این ماده مشتق شده از فرآورده های نفتی نیز نباید غافل بود. در این مقاله سعی کرده ایم در کنار صحبت از مزایای استفاده از پلاستیک، برخی  لوازم پلاستیکی نظافتی را که استفاده از آن ها برای حفظ سلامت ما ضروری است، برشماریم.

لوازم پلاستیکی

همان طور که گفتیم امروزه استفاده از لوازم پلاستیکی در تمام حوزه های کاری و زندگی دیده می شود چه در مراکز و مکان های کاملاً تخصصی و چه در منازل به صورت روزمره. البته لوازم پلاستیکی در بسیاری از مکان ها استفاده مشترک دارند هر چه که ممکن شکل ظاهری آن ها متناسب با محل مورد استفاده کمی متفاوت باشد.

به حدی طیف لوازم ساخته شده با مواد پلاستیکی گسترده است که پرداختن به همه آن ها از حوصله این مقاله خارج است، بنابراین تنها به برخی که متداول تر است، اشاره می‌کنیم:

لوازم پلاستیکی با مصارف نظافتی مستقیم

لوازم پلاستیکی با مصارف نظافتی مستقیم

بعضی از لوازم پلاستیکی با هدف استفاد مستقیم برای رعایت اصول بهداشتی و نظافتی تولید می شوند که برخی از آن ها قابلیت یک بار مصرف را دارند و برخی دیگر قابل شستشو و استفاده در طول زمان هستند. به لیستی که در ادامه می آید، توجه کنید:

• کیسه های زباله: یکی از پرمصرف ترین و پرکاربردترین مواد پلاستیکی نظافتی هستند که تقریباً در تمام مکان هایی که امکان تولید زباله به هر نحوی وجود دارد، دیده می شوند. کیسه های زباله از نظر ابعاد، ضخامت و رنگ با هم متفاوت هستند. معمولاً کیسه های ضخیم تر و دارای ابعاد بزرگ تر در آشپزخانه رستوران ها و بیمارستان ها و مراکز درمانی مورد استفاده قرار می گیرند. از کیسه های زباله با ابعاد کوچک تر که معمولاً رنگی هستند و حتی انواع معطر هم دارند، بیشتر برای مصارف خانگی یا در شرکت ها و سایر مکان هایی که در آن ها زباله کمتری تولید می شود، استفاده می کنند. کیسه های زباله یک بار مصرف هستند.
• دستکش های یک بار مصرف: این روزها با شیوع بیماری خطرناک کرونا، استفاده از این دستکش ها بسیار رواج پیدا کرده است. پیش از این، این دستکش ها بیشتر در مراکز بهداشتی و درمانی متداول بود.
• سطل های زباله: سطل های زباله نیز مانند کیسه های زباله تقریباً در تمام مکان هایی که امکان تولید زباله وجود دارد، کارایی دارند. سطل های زباله متناسب با محل مورد استفاده از نظر ضخامت پلاستیک به کار رفته، اندازه و نوع آن ها متفاوت هستند. معمولاً از مواد پلاستیکی خاص و با مقاومت بالا برای سطل های زباله صنعتی استفاده می شود. سطل های زباله اداری و بیمارستانی هم عمدتاً جداره ضخیمی دارند، ابعاد آن ها بزرگ است و گاهی چرخدار هستند. سطل زباله های خانگی هم اصولاً به صورت دردار، پدالی یا پروانه ای هستند یا اینکه با ابعاد کوچک و طراحی های ویژه و معمولاً بدون در، برای اتاق خواب و… مورد استفاده قرار می گیرند.
• جارو، جارو و خاک انداز و فرچه های نظافتی: جاروها و فرچه های نظافتی در ابعاد و اندازه های مختلف ساخته شده است که هر کدام متناسب با مکان و نوع مصرف آن انتخاب می شوند. جاروها شامل جاروی نپتون که مصرف خانگی دارند تا جاروهای دسته دار به همراه خاک انداز یا به تنهایی (در ابعاد مختلف) و جاروهای استخری و بیمارستانی و… می شوند.
• تی های شستشو: معمولاً تی های شستشو از دو یا چند ماده ساخته می شوند که از نظر جنس با هم متفاوت هستند. جنس سری تی های شستشو معمولاً از الیاف نخ است که بتواند گرد و غبار، آلودگی ها و آب را به خوبی جذب کند ولی برخی از تی های شستشو مثل تی های غلتکی، دارای سری پلاستیکی اسفنجی هستند. فرچه ها هم اغلب برای تمیز کردن سطوح مختلف کاربرد دارند و در آشپزخانه ها، سرویس های بهداشتی و حمام و حتی در کارواش ها و هر مکان دیگری که نیاز به نظافت در آن احساس می شود، مورد استفاده قرار می گیرند.
• لگن ها و سطل های شستشو: لگن ها و سطل های شستشو برای شستن البسه و پارچه کاربرد دارند و در ابعاد مختلف در همه جا قابل استفاده هستند.
• وان های حمام: در واقع لگن هایی بزرگ با شکل و ظاهر کمی متفاوت هستند که بیشتر برای استحمام و نظافت نوزادان مورد استفاده قرار می گیرند.
• دستکش های پلاستیکی ظرفشویی/ رختشویی: این دستکش ها در سایزهای کوچک و متوسط و بزرگ برای محافظت از دست ها در مقابل مواد شوینده به کار می روند و علاوه بر مصارف خانگی، در کارخانه ها، شرکت ها و بیمارستان ها هم مصرف می شوند.
• مسواک و شانه: مسواک ها معمولاً از مواد پلاستیکی درجه یکی که تولید آلرژی و حساسیت نمی کنند، ساخته می شوند. شانه ها هم انواع مختلف چوبی، فلزی و پلاستیکی دارند که هر یک طرفداران خود را دارد.
• اسکاچ و سایر وسایل نظافتی: معمولاً اسکاچ و وسایلی از این دست با جنس های مختلف تولید می شوند تا در خصوص ظروف مختلف کارایی داشته باشند ولی قسمت عمده ای از آن ها یا پلاستیکی هستند یا اینکه در ساخت آن ها مواد پلاستیکی به کار رفته است.

لوازم پلاستیکی با مصارف نظافتی غیرمستقیم

لوازم پلاستیکی با مصارف نظافتی

بسیاری از لوازمی که ما از آن ها در آشپزخانه و سرویس های بهداشتی استفاده می کنیم می توانند در کنار کاربری آن ها برای انجام امور نظافتی و بهداشتی، کاربردهای دیگری هم داشته باشند از جمله:

• سبدها و آبکش های پلاستیکی: معمولاً برای شستشوی میوه ها و سبزیجات استفاده می شوند ولی برای نگهداری آن ها در یخچال و … هم قابل استفاده اند.
• لگن آشپزخانه: لگن آشپزخانه هم برای شستشوی میوه و سبزیجات مناسب است در حالی که گاهی برای خیساندن برخی مواد غذایی قبل از پخت هم کاربرد دارد.
• ست بهداشتی سرویس بهداشتی و حمام: ست های بهداشتی که از چندین تکه تشکیل شده اند، می توانند هم به صورت مستقیم و هم غیر مستقیم جزء ظروف پلاستیکی نظافتی به حساب آیند. فرچه ها و سطل های سرویس های بهداشتی و حمام، به صورت مستقیم و نگهدارنده های صابون و مسواک و مایع دستشویی به صورت غیر مستقیم. البته لازم به گفتن نیست که این ست ها معمولاً از اجناس مختلفی نظیر سرامیک، تلق و… ساخته می شوند که یکی از آن ها مواد پلاستیکی است.
• ظروف پلاستیکی یک بار مصرف: این ظروف به صورت غیرمستقیم به ما کمک می کنند تا بیشتر به رعایت اصول بهداشتی پای بند باشیم. خصوصاً در سفر و پیک نیک یا در شرایطی که دسترسی به آب و مواد شستشو دشوار است، استفاده به جا از این ظروف می تواند به حفظ نظافت ما کمک کند. فقط به یاد داشته باشید که رها کردن این ظروف در طبیعت می تواند آسیب های جبران ناپذیری به محیط زیست وارد آورد، پس سعی کنیم تنها زمانی از آن ها استفاده کنیم که مجبور هستیم و حتماً پس از مصرف، آن ها را به درون سطل های بازیافت بیندازیم.
• ظروف و کانتینرهای مواد پاک کننده و شوینده: تقریباً تمام مواد شوینده مثل مایع ظرفشویی، دستشویی، سفیدکننده ها و مواد لباسشویی مایع در ظروف پلاستیکی نگهداری و به فروش می رسند و در واقع استفاده از مواد پلاستیکی نظافتی به صورت غیرمستقیم محسوب می شوند.

سخن پایانی

پلاستیک در کنار مضراتی که به دلیل تجزیه ناپذیری برای طبیعت دارد، دارای مزایای فراوانی هم هست که از جمله آن می توان به قیمت نسبتاً ارزان، سادگی حمل و مقاومت نسبتاً بالای آن به مواد شیمیایی دیگر اشاره کرد؛ بنابراین استفاده از آن بسیار رایج است. با نگاهی به دور و اطراف خود در می یابیم که مواد پلاستیکی بیش از آنچه که فکر می کنیم در جنبه های مختلف زندگی ما مورد استفاده قرار می گیرند. به کارگیری این مواد برای حفظ بهداشت و نظافت شخصی و محیط زندگی ما از اهمیت ویژه ای برخوردار است که به همین دلیل، در این مقاله بدان پرداخته ایم.