امروزه افراد زیادی هستند که به وسایل شیشه ای رنگی علاقه‌مند هستند. یکی از این وسایل شیشه ای رنگی، لیوان‌های بلوری هستند. که معمولا به دلیل زیبایی و رنگ‌بندی منحصر به فردی که دارند، مورد توجه قرار می‌گیرند. قبل از اینکه به بررسی توضیحاتی درباره این لیوان‌ها بپردازیم، بهتر است کمی درباره بلور شناخت پیدا کنیم.
بلور چیست و چه تفاوتی با کریستال دارد؟
بلور نامی است که به ظروفی اطلاق می‌شود که دارای سیلیس و سرب بوده و بسیار ظریف و شکننده می‌باشند و تفاوتی که با کریستال دارند، این است که هرچقدر میزان سرب در ساخت آن ها بالاتر رود، ظرافت بیشتری خواهند داشت و به کریستال نزدیک تر می‌شوند.
پیشینه بلورهای رنگی:
پیشینه بلورهای رنگی
تمدن های باستان در بین النهرین و مصر با مخلوط کردن مواد اولیه ماسه، آهک و خاکستر سودا شیشه درست می‌کردند. شیشه حاصل مات یا نیمه شفاف بود. همچنین هر رنگی را که ناخالصی های طبیعی به آن منتقل می‌کرد، حفظ می‌کردند.
با گذشت زمان ، سازندگان شیشه آموختند که رنگها از کجا آمده اند و توانستند شیشه ای با رنگ جدید و غلیظ تولید کنند. با استفاده از فلزات مختلف و اکسیدهای فلزی، آنها توانستند شیشه های آبی، فیروزه ای، زرد و سیاه و حتی شیشه های سفید مات تولیدکنند. تولیدکنندگان شیشه قادر به ساخت شیشه های شفاف، نیمه شفاف و همچنین شیشه های رنگی نیمه شفاف شدند. بیزانسی ها فرآیند ساخت شیشه را بهتر کردند و سعی کردند بلور‌ها را به شفافیت کامل برسانند.و در نهایت با افزودن اکسید سرب، کریستال سرب شفاف را به شیشه تبدیل کردند.
یا آمبرینا شیشه: بلور قرمز یاقوت
محبوب ترین کریستال رنگی که قرمز یاقوتی نام گرفت و رنگ آن مانند رنگ سنگ یاقوت است. رومیان باستان از قبل می دانستند که افزودن طلا به بلور با گرم شدن کنترل شده، آن را به ماده قرمز یاقوتی تبدیل می‌کند. اما این دانش همراه با اختراع کریستال سرب منجر به ایجاد کریستال قرمز یاقوتی زیبا شد و همه سازندگان معروف در اروپا، شروع به ساخت ظروف شیشه ای از این مواد کردند.
مشکل این است که طلا گران است و تلاش های زیادی برای جایگزینی طلا توسط عنصر دیگری انجام شده است. بهترین گزینه به جای طلا استفاده از سلنیوم به شکل سلنید بود. با شیشه سلنیوم همچنین می‌توان یک رنگ قرمز ملایم تا قرمز پر رنگ ایجاد کرد. با این حال با سلنیوم این فرآیند به اندازه طلا قابل تولید نیست.
بلور بنفش:
منگنز احتمالاً قدیمی ترین ماده رنگی روی بلور است زیرا مصریان آن را قبلاً کشف کرده بودند. منگنز، که به عنوان عامل تغییر رنگ نیز استفاده می‌شود، برای ساخت بلور بنفش استفاده می شود.
از آنجا که منگنز می‌تواند در حالت های مختلف اکسیداسیون وجود داشته باشد، بسیار برای تولید بلور رنگ بنفش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بلور سبز:
یکی از قوی ترین عوامل رنگ آمیزی که در صنعت شیشه سازی استفاده می‌شود، کروم است. از کروم در تولید بلورهای سبز تیره استفاده می‌شود. اگر مقدار زیادی کروم اضافه شود، رنگ به سیاه نزدیک می‌شود.
در قدیم از آهن برای تهیه بلور سبز استفاده می‌کردند. رنگ آهن بیشتر سبز زیتونی بود. عیب آهن این است که برای رسیدن به غلظت یکسان، باید مقدار قابل توجهی آهن به کروم اضافه کنید. آهن گاهی اوقات در ترکیب با کروم استفاده می‌شود.
بلور آبی:
روش بسیار ساده برای تهیه بلور آبی افزودن کبالت است. کبالت رنگ آبی پر رنگ بسیار خوبی دارد و هنوز هم در بین شیشه سازان و مصرف کنندگان بسیار محبوب است.
بلور زرد:
یک روش آسان برای ساخت بلورهای زرد روشن استفاده از نقره است. برای ایجاد رنگ زرد پر رنگ استفاده از کادمیوم لازم است. مشکل کادمیوم سرطان زا بودن آن است بنابراین امروزه دیگر از آن استفاده
نمی‌کنند.
رنگ زدایی از بلور:
گاهی ممکن است در تهیه بلور‌ها با ناخالصی‌هایی مواجه شویم که برای از بین بردن آنها از موارد زیر استفاده می‌شود. آهن به عنوان ناخالصی در مواد اولیه، بیشتر در شن و ماسه، باعث ایجاد رنگ سبز زیتونی در بلور می‌شود و ناخالصی های دیگری نیز وجود دارد که بسته به محل تهیه مواد اولیه، رنگ (جزئی) به آن افزوده می‌شود. سازندگان بلور همیشه سعی کرده اند بلوری شفاف و بی رنگ بسازند.
استفاده از منگنز برای رنگ زدایی بلور در قرن ۱۵ اتفاق افتاد. با افزودن کمی منگنز، توانستند رنگ مایل به سبز ناشی از آهن را مخفی کنند. منگنز به دلیل توانایی “پاکسازی” یا خنثی سازی اثرات ناخالصی های آهن در شن و ماسه به “صابون سازندگان بلور” معروف است.
جمع بندی:
هزاران سال است که سازندگان بلور به دنبال یافتن راه هایی برای رنگ آمیزی آن هستند و جستجوی رنگ های جدید همچنان ادامه دارد. تفاوت بزرگ این است که امروزه سازندگان بلور تمام اطلاعات مربوط به مواد تشکیل دهنده را دارند. اکنون آنها می‌دانند که اورانیوم رادیواکتیو است و سرب و کادمیوم سمی هستند. در زمانهای قبلی که سازندگان بلور در معرض مواد شیمیایی خطرناک بودند و اطلاعاتی در این خصوص نداشتند. در طول سال ها انواع مختلفی ازبلور‌های رنگی تولید شده است. اگرچه بلورهای شفاف به خودی خود زیبا هستند، اما بلورهای رنگی با جذابیتی که دارند، همیشه مورد توجه مردم هستند.
نظر کاربران